Ochrona lasów przed pożarami to jedno z kluczowych zadań gospodarki leśnej w Polsce. W dobie zmieniającego się klimatu, coraz wyższych temperatur i długotrwałych okresów suszy, ryzyko występowania pożarów z roku na rok wzrasta. Dlatego tak istotne jest odpowiednie przygotowanie infrastruktury leśnej mającej wpływ na zabezpieczenie przeciwpożarowe. Jednym z ważniejszych elementów tego zabezpieczenia jest odpowiednie utrzymywanie dojazdów pożarowych – specjalnie wyznaczonych dróg umożliwiających szybki dostęp służbom ratowniczym do miejsca zagrożenia. Wszystkie dojazdy pożarowe są elementem tak zwanej docelowej sieci drogowej (DSD), czyli strategicznie zaplanowanego układu dróg leśnych. Sieć ta obejmuje zarówno istniejące drogi, jak i planowane inwestycje drogowe, które umożliwią właściwe prowadzenie gospodarki leśnej i skuteczne działania ochronne, w tym pożarowe.

Przy tworzeniu sieci dróg pożarowych, nadleśnictwa są zobowiązane do uzgadniania przebiegu i parametrów dróg z lokalnymi jednostkami Państwowej Straży Pożarnej. Współpraca ta zapewnia dostosowanie dróg do wymogów sprzętu ratowniczego – np. minimalna szerokość jezdni, promienie skrętu, nośność nawierzchni. Ważny jest również dostęp do punktów czerpania wody i miejsc do zawracania.

Budowa i modernizacja dojazdów pożarowych odbywa się na podstawie szeregu wytycznych określonych między innymi w:

•  Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 22 marca 2006 r. w sprawie zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów

•  Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów,

• Instrukcji ochrony przeciwpożarowej lasu.

Dodatkowo, kwestie związane z ochroną przeciwpożarową w lasach reguluje Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r., w której m.in. wskazuje się obowiązki właścicieli lasów w zakresie zapobiegania powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów.

Dobrze zaplanowana i utrzymana sieć dojazdów pożarowych ma bezpośredni wpływ na skuteczność działań ratowniczych. W trakcie pożaru każda minuta ma ogromne znaczenie i może decydować o powodzeniu akcji gaśniczej. Szybka akcja ratownicza wpływa na ograniczenie zasięgu pożaru i minimalizację strat.

Warto zaznaczyć, że  Polska znajduje się na trzecim miejscu pod względem liczby pożarów lasów w Europie. Szczególnie niebezpiecznie jest w sezonie wiosenno-letnim. Każdego roku notuje się od kilku do kilkunastu tysięcy pożarów – głównie w lasach nizinnych, ubogich w wilgoć. Mimo tego, średnia powierzchnia jednego pożaru w Polsce należy do najniższych na kontynencie. To efekt sprawnego i nowoczesnego systemu ochrony przeciwpożarowej, w skład którego wchodzą:

•  rozbudowana sieć dojazdów pożarowych,

•  wieże obserwacyjne i systemy monitoringu,

•  sprawna łączność i szybkie alarmowanie,

•  punkty czerpania wody i bazy sprzętu gaśniczego.

Dojazdy pożarowe są jednym z tych elementów, które realnie wpływają na szybkość reakcji służb ratowniczych i ograniczenie skutków pożarów. Ich odpowiednie rozmieszczenie, oznakowanie oraz utrzymanie w dobrym stanie technicznym umożliwia:

•  sprawne dotarcie pojazdów ratowniczo-gaśniczych do miejsca pożaru,

•  przeprowadzenie skutecznej akcji gaśniczej i ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia,

•  zapewnienie bezpieczeństwa ekipom ratowniczym i ewakuacji osób przebywających w lesie,

•  ograniczenie strat w ekosystemach leśnych i mieniu publicznym lub prywatnym.

Dojazdy pożarowe mają istotny wpływ nie tylko na ochronę zasobów przyrodniczych i gospodarczych, ale również na zwiększenie bezpieczeństwa turystów i okolicznych mieszkańców. Ułatwiają zarządzanie lasem, także w kontekście zabiegów pielęgnacyjnych, pozyskania drewna czy ochrony zdrowotnej drzewostanów. Aby dojazdy pożarowe mogły skutecznie spełniać swoje funkcje, muszą być właściwie oznakowane, posiadać odpowiednie parametry techniczne oraz być regularnie konserwowane i modernizowane. Na bieżąco należy uzupełniać ubytki, wzmacniać nawierzchnię oraz usuwać przeszkody terenowe. Muszą być dostępne przez cały rok, również w trudnych warunkach pogodowych.

Lasy Państwowe każdego roku inwestują w modernizację i budowę nowych dojazdów pożarowych. Utrzymanie sprawnej sieci dojazdów pożarowych jest nie tylko wymogiem prawnym, ale przede wszystkim częścią długofalowej strategii, realnym działaniem na rzecz bezpieczeństwa ludzi, przyrody i mienia. W obliczu coraz większych wyzwań klimatycznych, inwestycje w infrastrukturę przeciwpożarową są dziś bardziej potrzebne niż kiedykolwiek wcześniej. Dzięki ścisłej współpracy z PSP i lokalnymi władzami samorządowymi, docelowa sieć drogowa sukcesywnie się rozwija, zwiększając bezpieczeństwo w lesie – dziś i w przyszłości.

Tekst: Anna Lemańczyk
          Zdjęcia: Anna Lemańczyk, Andrzej Obara, Mariusz Kuszewski